Uticaj poremećaja u procesu ubrizgavanja goriva na radne procese u cilindrima dizel-motora

 

Željko Bulatović

Dragan Knežević

Miodrag Milić

 

 

Neujednačenost radnih procesa u cilindrima dizel-motora se može desiti iz više razloga. Dva najuticajnija faktora na ovu pojavu, a koji se odnose na poremećaje u procesu ubrizgavanja goriva, su: poremećaji u pogledu trenutnog položaja (ugla obrtanja) kolenastog vratila kada započinje ubrizgavanje goriva u nekom od cilindara, tzv. ugao predubrizgavanja, i poremećaji u količini goriva koja se isporučuje pojedinim cilindrima tokom jednog radnog ciklusa, tzv. ciklusna količina goriva. Navedeni poremećaji su daleko izraženiji kod klasičnih, mehaničkih sistema za ubrizgavanje goriva (pumpa visokog pritiska, pumpa–brizgač, itd.), i vrlo često se ne mogu preduprediti pri vanmotorskim ispitivanjima i podešavanjima sistema ubrizgavanja goriva. Simulacija opisanih poremaćaja u realnim uslovima rada dizel-motora, i proširivanje saznanja o njihovom pojedinačnom i zajedničkom uticaju na radne procese u cilindrima, nije nimalo jednostavna. Međutim, danas postoje komercijalni programi koji imaju ugrađene module zasnovane na proverenim jednačinama termodinamike, teorije sagorevanja i teorije strujanja, koje omogućavaju da se ova simulacija izvrši primenom računara. Jedan od takvih programa je program BOOST AVL. Rezultati simulacija dobijeni primenom ovog i sličnih programa mogu biti i pouzdaniji od simulacija u realnim uslovima rada motora, pošto je kod mehaničkih sistema ubrizgavanja goriva, vrlo teško kvantifikovati stepen poremećaja koji se želi simulirati. Dobijeni rezultati mogu biti iskorišćeni za razvijanje metoda identifikacije uticaja opisanih poremećaja na srednji indikatorski pritisak svakog cilindra, pa i celog motora, tačniju procenu mehaničkih gubitaka (stepena mehaničke korisnosti), itd.

 

Ključne reči: motor SUS, dizel motor, cilindar motora, radni proces, ubrizgavanje goriva, ugao predubrizgavanja, merenje pritiska